مستأجرین در کلانشهرها بیش از 80% درآمد ماهیانه خود را در راه اجاره خانه می پردازند. با افزایش تورم در همه بازارها به ویژه بازار مسکن، قدرت خرید مردم بیش از پیش، کاهش یافت و حتی خانواده‌هایی که در مناطق بالای شهر زندگی می‌کردند هم مجبور شدند تا خانه خود را به مرکز شهر و یا حتی جنوب شهر منتقل کنند و آن دسته از خانوارهایی که در جنوب کلانشهرها سکونت داشتند به اطراف شهر کوچ کردند، چرا که از پس اجاره‌ها بر نمی‌آمدند. بدین منظور دولت برای این‌که سهمی در کاهش بار اجاره از روی دوش مستأجران برداشته باشد؛ تصویب کرد تا وامی با عنوان (وام کمک ودیعه مسکن) به مستأجرین پرداخت شود. در این مقاله کلید املاک به بررسی این وام می پردازیم.
هیچ‌گاه به ذهن هیچ‌کس نمی‌رسید که روزی برای زندگی در کلانشهرها و برای این‌که بتوان به صورت اجاره نشینی، زندگی آبرومندی داشت؛ باید از وام ودیعه مسکن استفاده کرد. زمانی مردم با وام مسکن می‌توانستند صاحب خانه در بهترین نقاط شهر شوند و از مشکلات اجاره‌نشینی، رهایی یابند. اما هم‌اکنون این وام بیشتر برای پول پیش یک واحد مسکونی معمولی در نقطه ی معمولی شهر مصرف می‌شود. در سال‌های گذشته، خیلی از مردم با یک وام 6میلیونی ساده توانستند واحد مسکونی موردنظرشان را خریداری کنند و در طی 10 سال با بازپرداخت ماهانه بسیار اندک در انتها توانستند سند خانه خود را از گرو بانک مسکن آزاد کنند. اما در حال حاضر صاحب‌خانه شدن به یک رؤیا مبدل شده است.
طبق آمارها در سال گذشته، مبلغ 6 میلیون تومان، به عنوان هزینه اجاره 1 یا 2 ماه مستأجرین، خرج می‌شد و حتی نمی‌توان با این مبلغ کم، پول پیش خانه را پرداخت کرد، چه برسد به خرید خانه آن هم در کلانشهری مثل تهران که با توجه به میانگین قیمت مسکن در این کلانشهر، با 6 میلیون تومان فقط می توان 1 متر خانه در جنوب شهر خرید.
وام اجاره یا همان وام ودیعه مسکن، وامی کمک کننده برای تأمین تمام یا بخشی از هزینه ودیعه یا اجاره یک واحد مسکونی است که برحسب نیاز مستأجران به آن‌ها پرداخت می‌شود و در طول مدت اجاره‌نشینی، این وام قابل استفاده است. طراحی این نوع وام برای کمک به مستأجران کم درآمد از طرف بنیاد مسکن انقلاب بوده است. اخیراً با افزایش اجاره‌بها در کلانشهرها میزان مبلغ این تسهیلات نیز افزایش یافته است پس باید این خبر خوش را به مستأجران کم درآمد ساکن در کلانشهرها داد که می‌توانند از این تسهیلات در نظر گرفته شده به منظور پول پیش واحد مسکونی یا پرداخت اجاره‌بها، استفاده کنند. وظیفه‌ی پرداخت این تسهیلات به مستأجران بر عهده بانک خاصی گذاشته نشده است اما بانک‌های ملی، تجارت و صادرات بیشترین مقدار وام را در سال گذشته پرداخت کرده‌اند. همچنین موسسات مالی با آگاهی از افزایش نرخ سود سپرده بانکی و تأثیری که این نرخ بر بازار مسکن و اجاره‌بها دارد، تسهیلات بهتری را در اختیار مستأجرین قرار می‌دهند.
مسیری که باید برای دریافت وام اجاره مسکن طی کنید به صورت مختصر برای شما شرح داده می‌شود:
در ابتدا باید اجاره‌نامه واحد مسکونی‌ای که در حال حاضر در آن سکونت دارید را از دفاتر مشاور املاک محل خود بگیرید؛ سپس سازمان مسکن و شهرسازی، معرفی‌نامه‌ای را به شما می‌دهد و شما را به یکی از بانک‌های پرداخت کننده این تسهیلات که در نزدیکی منزلتان قرار دارد، معرفی می‌کند، پس از آن باید به سرپرستی بانک معرفی شده و به نزدیک‌ترین شعبه به محل زندگی خود مراجعه کنید. بر اساس محل قرار گیری واحد مسکونی در شهر و متراژ، این تسهیلات، به شما تعلق می‌گیرد. باید این را بدانید که سود این وام 13% است که طی اقساط ماهیانه، ملزم به پرداخت آن هستید. همچنین برای دریافت این وام، داشتن ضامن یکی از شروط اساسی آن است. که براساس آیین نامه اجرایی بانک‌ها به ازای هر 20 میلیون تومان باید یک ضامن رسمی به همراه خود داشته باشید؛ پس طبیعی است که مثلا برای وام 70 میلیونی باید 3 ضامن معتبر، وام 40 میلیونی 2 ضامن و وام 25 میلیونی حتما یک ضامن رسمی را معرفی کنید.
اگر بخواهیم نگاهی اجمالی بر وضعیت بازار مسکن ایران داشته باشیم می‌توان به صراحت گفت که قیمت مسکن در ایران در یک دهه اخیر بیش از هزار برابر افزایش یافته‌است. مسکن از یک کالای ضروری مصرفی به کالایی لوکس و تجملی تبدیل شده است چرا که هرکسی دیگر نمی‌تواند به راحتی صاحب‌خانه شود. افزایش قیمت ناگهانی مسکن همراه با شیوع اپیدمی کرونا، اوج بیشتری گرفت و نیمی از مردم شغل خود را از دست دادند و این عاملی بود که فشار بیشتری به مستأجرین تحمیل کرد چرا که بدون منبع درآمد نمی‌توان از پس اجاره خانه برآمد. البته این افزایش قیمت ناگهانی را نمی‌توان به پای کمبود عرضه یا افزایش تقاضا گذاشت چرا که در حال حاضر حدود 2 میلیون واحد مسکونی خالی در کشور وجود دارد و این آمار روز به روز در حال افزایش است.پس عرضه به درستی صورت گرفته و منشا مشکل را باید جای دیگری جستجو کرد. تورم عمومی سالانه افزایش می‌یابد پس نمی‌توان امید داشت که دیگر به راحتی بتوان واحد مسکونی مورد نیاز خود را خریداری کنیم به همین علت، تسهیلاتی که دولت در زمینه مسکن در نظر گرفته است شاید کمک کننده برای زندگی در کلانشهر باشد.
با تصویب ستاد مبارزه با کرونا، سقف اجاره‌بها که در تهران 25%، در کلانشهرها 20% و سایر شهرها 15% بود؛ توانست رشد ناگهانی قیمت‌ها را تا حدودی کنترل کند و آرامشی نسبی بر بازار مسکن حاکم کند.
عامل مؤثر دیگری که بر التهابات امروز بازار مسکن دامن زده‌است، درج قیمت‌های مختلف در فضای مجازی و اپلیکیشن‌های مربوط به رهن و اجاره خانه است چرا که مالکان به راحتی می‌توانند قیمت‌های نامتعارفی را بر روی ملک خود گذاشته در حالی که هیچ نظارتی بر روی کار آن‌ها نیست و همین باعث می‌شود که قیمت‌های دیگر به صورت نجومی و به سرعت افزایش یابند. در صورتی که افزایش بهای ملک بسته به آخرین قیمت معامله ملک در محدوده‌های مختلف شهر است. قیمت‌هایی که مشاوران املاک تعیین می‌کنند پایین‌تر از حد معمول است چرا که آن‌ها معتقدند که هرچه قیمت‌ها پایین‌تر باشد کارشان رونق بیشتری دارد و بازار از حالت رکود و کسادی خارج می‌شود.
باید تمهیداتی در زمینه مسکن صورت گیرد که دولت دخالت زیادی برای قیمت‌گذاری در این بازار نداشته باشد. قیمت‌ها باید با در نظر گرفتن شرایط مؤجر و مستأجر تعیین شود.
بیشتر بخوانید:
طبق آمار رسمی کشور در حال حاضر حدود 6 میلیون خانوار در کشور، اجاره‌نشین هستند و کل مبلغی که برای این وام در بودجه کشور تخصیص داده شده 20 هزار میلیارد تومان است و این بدین معنی است که فقط 2 میلیون نفر از آن تعداد خانوار، می‌توانند این وام را دریافت کنند و به همه مستأجرین تعلق نمی‌گیرد.
مبلغی که برای این وام تعیین شده با توجه به هزینه زندگی در شهرهای مختلف است و مسلم است که هزینه زندگی در کلانشهرها قابل مقایسه با شهرهای کوچک نیست.
برای کلانشهر تهران این وام 70 میلیون تومان در نظر گرفته شده‌است و برای سایر کلانشهرها، تنها 40 میلیون تومان پرداخت می‌شود و ساکنین بقیه شهرها می‌توانند از وام 25 میلیونی بهره‌مند شوند.
حال سوال این این که کدام شهرها در دسته بندی کلانشهرها قرار می‌گیرند؟
شهرهایی که بالای یک میلیون نفر جمعیت دارند جزء کلانشهر محسوب می‌شوند که براساس آخرین آمار رسمی، تهران، مشهد، شیراز، اصفهان، کرج، تبریز، اهواز و قم، کلانشهر هستند.
بر طبق قوانین بانک‌ها این تسهیلات به مستأجرین مشمول وام ودیعه تعلق می‌گیرد اما در اصل به مؤجر یا همان صاحب‌خانه پرداخت می‌شود. مستأجران فقط سود یا همان کارمزد این وام را می‌پردازند و اصل پول تا پایان سال مقرر، به شبکه بانکی برگردانده می‌شود.
با دریافت وام ودیعه مسکن، پس از آن باید ماهانه مبلغی را به‌عنوان کارمزد پرداخت کرد، که طبق اعلام بانک ها 13% تخمین زده شده است. مستأجران باید این سود 13 درصدی را طی 12 قسط پرداخت کنند و اصل مبلغ وام دریافتی را در پایان قرارداد یک ساله اجاره، بازگردانند. با محاسبه این 13% و با در نظر گرفتن روش اول که مبلغ وام به صاحب‌خانه‌ها پرداخت می‌شود اقساط این وام به شرح زیر خواهد بود:
اگر بخواهیم روش دوم را به‌کار گیریم یعنی وام ودیعه مسکن مستقیماً به مستأجر داده شود، مستأجر می‌تواند اقساط این وام را در دوره 30 ماهه با سود 12% بازپرداخت کند که فرمول بازپرداخت آن به‌صورت زیر خواهد بود:
مستأجرین بنا بر صلاحدید خود می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.
مستأجرین بنابر تشخیص خود می‌توانند این وام را دریافت کنند و باید دید که آیا ترجیح می‌دهند که یک سال دیگر هم در منزل فعلی سکونت داشته باشند یا دغدغه پیدا کردن خانه جدید را داشته باشند البته نمی‌توان گفت که دریافت این وام به طور 100% به نفع مستأجر خواهد بود چرا که صاحب خانه‌ها از طرفی پول پیش خانه را زیاد می‌کنند و از طرفی دیگر اجاره‌بها را هم افزایش می‌دهند. یعنی مستأجر علاوه بر پرداخت اجاره ماهیانه طبق روال قبل، باید اقساط وام دریافتی از بانک را هم بپردازد.
این وام تأثیر چندانی بر بهبود اوضاع معیشتی مردم ندارد و همچنین باعث کاهش قیمت مسکن هم نخواهد شد چرا که نه این وام کمک کننده خرید خانه است و نه صاحب‌خانه را مجاب می‌کند تا هر ساله مبلغ رهن و اجاره را افزایش ندهد، چرا که شاید اجاره خانه تنها منبع درآمد صاحب‌خانه باشد و نمی‌توان انتظار غیرمعقولی از آن‌ها داشت. می‌توان گفت شاید این وام تا حد کمی کمک کننده مستأجر باشد اما تا زمانی که تورم کنترل نشود باز هم شاهد افزایش نجومی قیمت‌ها باشیم؛ این وام دردی را دوا نمی‌کند.
اولویت افراد برای دریافت وام ودیعه مسکن به چه صورت تعیین شده است؟
اولویت دریافت این وام با خانوارهای 5 نفره و زوج‌هایی که به تازگی تشکیل زندگی داده‌اند و خانواده‌های تحت پوشش بهزیستی و اقشار کم درآمد جامعه می‌باشد.
بر طبق آمارهای انجام شده، جالب است بدانید که وام ودیعه مسکن می‌تواند حدود %60 از پول پیش مستأجران را برای تمدید مجدد یک واحد مسکونی معمولی در کلانشهر تهران فراهم کند. اما در شهرهای دیگر حتی می‌تواند به طور کامل، پول پیش خانه را تأمین کند.
منتظر نظرات ارزشمند شما درباره مقالات سایت کلید املاک هستیم.
دیدگاه کاربران